Nalatenschap regelen: niet nalaten

Als iemand overlijdt worden er herinneringen geboren. Herinneringen zijn echter niet het enige, vaak zal er ook een nalatenschap zijn. Hoewel ik als uitvaartverzorger geen partij ben in het afwikkelen van de nalatenschap, wil ik u met dit artikel wel meer vertellen over dit onderwerp. Wat is een nalatenschap of erfenis? Hoe wordt de waarde van een nalatenschap vastgesteld? Hoe gaat u met een erfenis om? Welke rol spelen het testament en/of een codicil? Veel vragen die spelen in een vaak emotionele periode, de antwoorden leest u hieronder.

Wat is een nalatenschap?

De nalatenschap waar we het hier over hebben, gaat over de waarde van alle bezittingen van de overledene (erflater) minus de schulden.

Denk bij bezittingen aan:

• saldi van bankrekeningen
• aandelen
• eigen woning
• auto
• sieraden
• inboedel

Bij schulden kunt u denken aan:

• openstaande rekeningen
• hypotheek
• doorlopend krediet
• schuld aan kinderen bijvoorbeeld bij een niet-opeisbare vordering op de langstlevende ouder
• legaten, een legaat is een geldbedrag of voorwerp dat de overledene in een testament aan iemand heeft toegewezen

Waardebepaling van de nalatenschap

De waarde van de nalatenschap wordt dus bepaald door de waarde van de schulden af te trekken van de waarde van de bezittingen. In het geval van goederen gaat de Belastingdienst uit van de waarde in het economisch verkeer op het moment van overlijden van de erflater. Dit is de nieuwwaarde met aftrek van een bedrag voor waardevermindering door veroudering of slijtage. Het vaststellen van de waarde van goederen is niet altijd makkelijk en soms is het dan verstandig om voor een deskundige taxatie te kiezen.

Het zal duidelijk zijn dat een nalatenschap niet altijd positief is, soms zijn er meer schulden dan bezittingen. Erft u de schulden dan ook altijd? Dat hoeft niet.

Hoe gaat u met de erfenis om?

U heeft na het overlijden drie maanden de tijd om na te gaan hoe de erfenis eruitziet. Er zijn drie mogelijkheden:

• De erfenis zuiver aanvaarden, dat betekent dat u de erfenis zonder voorbehoud aanvaardt.
• Beneficiair aanvaarden, u aanvaardt de nalatenschap, maar bent dan niet aansprakelijk voor tekorten of schulden als later blijkt dat er meer schulden dan bezittingen zijn.
• Verwerpen, door middel van het indienen van een schriftelijke verklaring  bij de rechtbank in de regio van de overledene, geeft u aan dat u geen aanspraak wilt maken op de erfenis.

Een eenmaal gemaakte keuze kan niet meer worden gewijzigd en er zijn belangrijke regels waar u zich aan moet houden. Het voert te ver om die hier te bespreken. Een notaris kan u precies vertellen wat voor u verstandig is.

Welke rol spelen het testament en/of een codicil?

Als er geen testament is, dan is er bij wet geregeld wie de erfgenamen zijn. Als er wel een testament is, kunnen daarin diverse zaken staan die afwijken van het wettelijk erfrecht, bijvoorbeeld wie de erfgenamen zijn en wat zij erven. Als het niet bekend is of de overledene een testament nalaat, kunt u dit nagaan bij het Centraal Testamentenregister.

Naast een testament of in plaats daarvan kan er een codicil zijn met aanvullende bepalingen en bijvoorbeeld instructies voor de uitvaart. Zo’n codicil is geldig als:

• het handgeschreven is
• er een datum op staat
• iedere pagina is ondertekend door erflater

Een notaris kan u vertellen of een codicil al of niet voldoet aan de regels.

Waar moet u nog meer aan denken?

In een volgend artikel besteed ik aandacht aan te regelen zaken, zoals belasting, bankzaken en opzeggingen.